Text
                    .

.

.»: Livebook;
; 2014
ISBN 978-5-904584-60-3

–
,

: «
,

»

,
.

–

,
,
:
.

.
© 2001, by Leonard Mlodinow

: PRESSI ( HERSON )

.
,


:« . 2 » © © 2013, Livebook , , 2013 , , , . , , . . – : , ? , . – : , . – . , . . . , – . , – ». « , , . ,– , , . . ? ? ? , ? ? . , : , . , , , . , , . , – . , . – 415 – , . , , , . , – , , – . , : . . , , , . . , , , – , . – – : . 180°, . ? , . . – ,– , , . . , , , . 1984 , , ,
:« . 3 » – . – , , . . , . – « , , , . », . : , , . – . « , , , ,– . – , , » – . – – , , . , « » , . , . – , . I. ? . 1. , , . , . – : , . , . . – : . , « – – », , , , , . . », , . , , . , , . . , , , – . 2. 1 . – , . , – , – , . – 1 , , , , , , … . , : PRESSI ( HERSON ) , , (1865–1939) , ? , . « », :
:« . 4 » . . , . 30 000 . . . .– ( , ) 8000- , . – , . , ,– 2, – , , . 3 , . « , » : , « , 4. » . 2, – – , , . . ., 5. – , , . , , . , , , « , , , , »7. 6, , . – », III : . – – *** . , . : , , , . , , , . . , – – . 3500 . . . 8. , . 9: , , , , , . . . , , , « 10. , , 2 Michael Williams, A History of Computing Technology (Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, 1985), 3 4 Williams, , »: 100 % , , , . . 39–40. . 1. . 3. 5 R. G. W. Anderson, The British Museum (London: British Museum Press, 1997), . 16. 6 Pierre Montet, Eternal Egypt , trans. Doreen Weightman (New York: New American Library, 1964), 7 Alfred Hooper, Makers of Mathematics (New York: Random House, 1948), . 1–8. . 32. 8 Georges Jean, Writing: The Story of Alphabets and Scripts, trans. Jenny Oates (New York: Harry N. Abrams, 1992), 9 , University Press, 1971), . 34–35, . 27. . .: W. K. C. Guthrie, A History of Greek Phulosophy (Cambridge, UK: Herbert Turnbull, The Great Mathematicians (New York: New York University Press, 1961), . 1. 10 Rosalie David, Handbook of Life in Ancient Egypt (New York: Facts on File, 1998), . 96.
:« . 5 » , , 256/81 – . 3,16 – , . . 0,6 %. – , , . . 2580 . . . – 480 : , , , . . , – . : – . – , , . , , 11 , , ,– . . , –« , , ». . , , . ( , « – , , – 30- , 40» , , , 50- . , 30 « ».) . , , , 40 . – , ) – , « ». . , 12. . . – 2000 1700 , . . – , – , . . 13 . , , 23 400 000 000 000 000 , . , . – « », « , 14 , . », . 1500 , . , . – 15 . , . , , . , , . 11 Ancient Egypt (London and New York: Thames & Hudson, 1995), 12 1981), , , – , : James Putnam and Jeremy Pemberton, Amazing Facts about . 46. .: Edna E. Kramer, The Nature and Growth of Modern Mathematics (Princeton, NJ: Princeton University Press, . 2–12. 13 . 11–22. . .: Morris Kline, Mathematical Thought from Ancient to Modern Times (New York: Oxford University Press, 1972), : H. L. Resnikoff and R. O. Wells, Jr., Mathematics in Civilization (New York: Dover Publications, 1973), . 69–89. 14 « 15 Resnikoff and Wells, »; . 69. : PRESSI ( HERSON ) ( , 1833–1863) – .– . .
:« . 6 » , , , , , , 16. . . . , : « ? . . . , ? . . , »17. . – , : « 2 = 52 – 42». , , , . » : 18. 1481 , : . , , , , , 12, 13, . , 3456, 3367, 4825. – – 3, 4, 5 . , 5, – 1, 2…, 12 – . 3, 4, 5 , , , , . , . , , , , . , , , a 2 + b 2 = c 2( ). , , , b – – , , , . ? – , – ? . , . , , , ,– . – ? 1,4142129 ( ( ). ). – , , , : 1,414213562… , , , – , . ? – . 3. , 19, – , , 2500 , ; , « » . , , 560 . , 17 . . . 16 Kline, . 18 Kline, , . 551 . ., – . 11. : The First Mathematicians ( , 2000); , , . 9. . 259. 19 .: Sir Thomas Heath, A History of Greek Mathematics (New York: Dover Publications, 1981), . 118–149; Jonathan Barnes, The Presocratic Philosophers (London: Routledge & Kegan Paul, 1982), . 1–16; George Johnston Allman, Greek Geometry from Thales to Euclid (Dublin, 1889), . 7–17; G. S. Kirk and J. E. Raven, The Presocratic Philosophers (Cambridge, UK: University Press, 1957), . 74–98; Hooper, . 27–38; Guthrie, . 39–71.
:« . 7 » . . meander 20, , , 2500 – . – . , . , , , . , – . VII , , , – . . , ; . – , – . . , , , – , . , , 640 . . . . , , , – , 21. , , , , , , , , . , ,– , . , – . , , , . – , , . . . . V »22. « . ». – , , , , . – , . , , . , , . , – , . . , – 585 . . 23 , , . . , , . . , , , , , . 24, . . 20 Meander .) – , , , .– . 21 Reay Tannahill, Sex in History (Scarborough House, 1992), . . 98–99. 22 Richard Hibler, Life and Learning in Ancient Athens (Lanham, MD: University Press of America, 1988), 23 28 585 24 Hooper, . . . 37. : PRESSI ( HERSON ) ; .– . 21. . .
:« . 8 » . – . , . , 25, – , « , ». , . ». « , , , . : , , . . , . , . . , – – , , . »26, – –« , « ». , . , . – . , . , . . , . , , . : 27, ? : , , . , , , , 28. , , – . , . , 18, . . . , ». , , . , . , . 29 : , , – ,– . , , . , , . , , . , , . : 30, , 25 Erwin Schroedinger, Nature and the Greeks (Cambridge: Cambridge University Press, 1996), 26 Hooper, . 33. 27 28 . 81. .: Adelaide Dunham, The History of Miletus (London: University of London Press, 1915). .: Guthrie, 29 Gorman, 30 1865 .: « . 55–80, Peter Gorman, Pythagoras, A Life (London: Routledge & Kegan Paul, 1979), . 32. . 40. (1811–1872) – , , , …» – , . . , 13
:« . 9 » . 4. 31 , . . , . . – , – , . , , : , , – , . . , . . , , . . , , . , . , , – . 32, – ». , « . , – , . , . , , , , . . , . , , , . .– , . , , », , : 4, 9, 16 . . : 3, 6, 10 . . . , , 9, : 1 = 1.) , , 4, , 1 + 3. , 1 + 3 + 5, . .( , , , , , . : , . . , , . , , , . ,– .– : . , , ». , , – , , « », – 31 32 , . »: « :« , , ,– ». . .: Leslie Ralph, Pythagoras (London: Krikos, 1961). .: Donald Johanson and Blake Edgar, From Lucy to Language (New York: Simon & Schuster, 1996), : PRESSI ( HERSON ) . 106–107.
:« . 10 » ? . – , , , . – , , . : ». : . . : , , . . – , , , , , , . , . , , , : . – , ,– . : . , – ; ( ). , . , , . , -« , . 43. ». , , , , , ,
:« . 11 » – , , , – . . , , . , , , ! . – 33, , « , » – ». », . . « « , , , », « XIX « ». . , . . , « »( , 1, ) « »( , 2 – , : , 4 – – , «square deal» 34. – : ). . , , , 4 , . , . , , , . – – . . – , . . . , 33 Jane Muir, Of Men and Numbers (New York: Dodd, Mead & Co., 1961), 34 Square deal . .) – « : PRESSI ( HERSON ) . – », – . 6. « , ». – . . .
:« . 12 » , . , . , , . , , 35 . , « , , » , . , – . « , . , , . – , . , – , , » , 36, , . , – ». « – . , , , . , , , , . : , , . , , , 37. . 35 Gorman, . 108. 36 Gorman, . 19. 37 Gorman, . 110. ,
:« . 13 » , , . ( . 560–480 – , . 38 , . . .). , , , . , , , 39. – , . , . , , , – . , . – , , , , . , . , , 40. – . , , , , . , , , . . , . . , , , ? , , , . . : ? , ,– . , . – , , . , . . , ? : 41 , , , , – – , . , , ? : , – 2 d, , . , , . , . , « 38 Gorman, . 111. 39 Gorman, . 111. 40 Gorman, . 123. », . 41 . , m/n , m n , 2 = 2, , m 2 = 2n 2. :m2– . m n , ,n . 2q , q. m m 2 = 2n 2 2q , . , = m/n , m = m/n , – . , , reductio ad absurdum . : PRESSI ( HERSON ) , – . – . , , m m 2 = 2n 2 , 2q 2 = n 2. : 4q 2 = 2n 2, , n – , . m – n 2, . , . , , , . : , , : , , n – , ,
:« . 14 » »– : « ». , , , 42 , . – , , , , , . , , . . XIX , , , , , ,« » . , 43 , . . – 510 . . , ; . , . , . . : . , . , . : 500 , , . . . : . , ; . – 460 . . . ., , , 300- . . – ., . – , , , . II , . . . IV – . 44 , , . . VI , . . 5. 300- . . , . , XIX , . – . . . – . ? ? . 45. . ? 46, . , , . , , , 47, 42 Muir, . 12–13. 43 Kramer, . 577. 44 Gorman, 192–193. 45 , , Schuster, 1945), XVII , . . , . 572. « »– – » « , , . , . ; 46 Heath, . 354–355. 47 Kline, . 89–99, 157–158. ,« . .[ », .: . « .: « », , , : Bertand Russell, A History of Western Philosophy (New York: Simon & » , .: Hooper, . 44. ,« », ., , , , 2012, . , 2009, . . .– . .]
:« . 15 » . , « », – »48 « » »49. « , . , . – , – . ( ) « , » « 400- »: . ., . , , . . , , . « » : , , . , , ), . , , . , ? ? – , , . , , – . , – 1 = 2. , : 50 , ,– , , , ( , ). « , , , :« – – ,– ». , , – , , , . , ,– , ». , , « » – . . , 25 000 . , . ? 5000? . , 500 ? , – , . – , ? », . 3 : , 2 . , , , . – – , , , . , , , , . – , , . , : . , [ , . , ]52, , , – , 48 Heath, . 356–370, . : Hooper, . 44–48. 1926 « »: Sir Thomas Heath. The Thirteen Books of Euclid’s Elements (New York: Dover Publications, 1956). » (1930) – », , (1894–1961). – . . . 1205. 51 «Let’s Make A Deal» – « », , « », , , : John Freund, Mathematical Statistics (Englewood, Cliffs, NJ: Prentice-Hall, 1971), , : PRESSI ( HERSON ) . , ? , 52 – . , 50 Kline, , – – . . 49 « , . . » 51 . « , « 6 1963 1968 .– . , . . . . 57–63. [ .– . .]
:« . 16 » ,– – . , . 1,4, – 1,41 , . 1,414, : – . . – ». , , . , :« , , , . 0,000001 % , , , ? . 53 ( , ,– . ), . . . , « »– , ? . , , , ? , , , – – , 1/49 , . , , 53 Martin Gardner, Entertaining Mathematical Puzzles (New York: Dover Publications, 1961), . . .– . .] , . . 43. [ . .: ., « », :« », 1972,
:« . 17 » 2 %, , « » . ? , , 54. , . , , . , , , 1859 , – , 38 , , , . . « , ». – 1915 ; . , . « , ». , . , , , . 55 , , ». 465 – . , , ( , , , ,– . « , ), . ,– , , , , ». , , « , ( , ) , ». , , : « , , – – : – , , , – « , , ». – , . . ». , « , »– , . 56, . , – , . , . , , . , , , : 1. 2. 3. 4. 5. . , , . . . 57. , . 54 : John Earman, Michael Janssen, and John D. Norton, eds., The Attraction of Gravitation: New Studies in the History of General Relativity (Boston: The Center for Einstein Studies, 1993), . 129–149. , , : Abraham Pais, Subtle Is The Lord (Oxford: Oxford University Press, 1982), . 22, 253–255; . 254; « »– . 22. : Resnikoff and Wells, . 334–336. 55 « » : Kline, Mathematical Thought , . 56–88; Jeremy Gray, Ideas of Space (Oxford: Clarendon Press, 1989), 26–41; Marvin Greenberg, Euclidean and Non-Euclidean Geometries (San Francisco: W. H. Freeman & Co., 1974), . 1–113. 56 Kline, 57 . 59. – . . . . : PRESSI ( HERSON ) .– . . .
:« . 18 » . : 1. 2. 3. 4. . . . . 1 2 , , . , – , , , . , : , , . . , : , . : , 90°. – , 90°, . , , . , , , , . , , – . , , . . – , , , , – . : , . , , :
:« . 19 » 5. , , , , , , , . ( . 61) , , . . , . , : , ( ), . : , . *** , . – ? ? ? , ? – : – , – – . , 2000 , : « », . 6. – 58 – , , , . , ,– 352 . . II 338 . . . , . , , , : ,– , – . – . , , . , . , . , . , , 59. 332 . . – . : « » , , . , : , , . – . , . , : , , . , 58 H. G. Wells, The Outline of History (New York: Garden City Books, 1949), Chronicle, 1989), . 144–147. 59 Russell, . 220. : PRESSI ( HERSON ) II, . 345–375. .: Jerome Burne, ed., Chronicle of the World (London: Longman
:« . 20 » , . « » , , . , . , « . » , II, 70 III 60. , : 200 000 500 000 – , ,– . , . , »61 « , , . . 212 62 , . . , . , , . , , , , , . ,– , , . . . , , , , , ) ( 63. , , . , , , . – . . , – , . – , , . – « » , , , . , , , . , 500 50, 250 000 , ,– , . – , , . , . , , , , , . : . , ,– . , . , , , 60 III , Schuster, 1966), , . 601. , III ( . 61 «U.S. News & World Report» ( 1933) – , 62 . , . .: Will Durant, The Life of Greece (New York: Simon & . , 63 2008, . ) .– . . : Morris Kline, Mathematics and the Physical World (New York: Dover Publications, 1981), . . . . .– , . , , , .] , , : Carl Sagan, Cosmos (New York: Ballantine Books, 1981), . 6–7. [ . 6–7. , . .: . , , : ,
:« . 21 » 64, , . , : , . , . – , . . , , , ( . . , ), – . 65, . , . , . . . . , . 66: II , . , . .– ( II . .– , , ). , , . , , . », , . »67, – « – , . , – , , »– II , . . . . , , , . , . , , . , . . . . – , . . , , 969- , , , 1969- , , . , . , , . , , . XII . . 49 . 51 . , . . . – ( , , ). . , . , – , – . , , , 44 , . , , , 64 Kline, Mathematical Thought , . 106. 65 Morris Kline, Mathematics in Western Culture (London: Oxford University Press, 1953), 66 Kline, Mathematical Thought, 67 . 66. . 158–159. .: John Noble Wilford, The Mapmakers (New York: Vintage Books, 1981), : PRESSI ( HERSON ) . ., . . 25–33.
:« . 22 » , . 1100 – 750 . . .– , 68 , . . « , »– , – . – . : « . . ». , : . . ». , . . , , . , , 69 – « » , , . . « « 1-800- “ ”» », . , . , . – , , . . , . 524 « . » . . « , ,– ,– . , , ». , . :« , … «Topographia Christiana» 70 , , XII , » . , 71, 370 , , . . . . . . , , :« ». »72. « V . . . . 412 , 15 391 73 . . – 412–415 68 Kline, Mathematics in Western Culture , 69 Kline, Mathematical Thought , . 86. . 201. 70 Kline, Mathematics in Western Culture , 71 367–369. . . 89. .: Maria Dzielska, Hypatia of Alexandria , trans. F. Lyra (Cambridge, MA: Harvard University Press, 1995). 72 Edward Gibbon, The Decline and Fall of the Roman Empire (London: 1898), », 7 ., .: , 2006, . . .– . .] 73 Dzielska, . 84. . 109–110. [ . .: . , « : Kramer, . 61–65, Russell, .
:« . 23 » – . , , , ; . , –« » « » ; . , ; 74, . « ». – , , . . , . . . . , . , , , : . , , , , . , 75. , , 415 , , – – . – – , . , . . , . . – . , , . , . . 76 , . . IV , , , , , . , , 200 000 . , , ( . . . .) 476 . , , , , « . » 800 77 . , , . , , . , . : . . « » , . , . XVI . 74 Dzielska, . 90. 75 Dzielska, . 93–94. 76 Resnikoff and Wells, . 4–13. 77 David Lindberg, ed., Science in the Middle Ages (Chicago: University of Chicago Press, 1978), : PRESSI ( HERSON ) . 149. – , , .
:« . 24 » II. ? , . 7. , ? – , , . – . « , 78 – – , . F3». . – , , , , , , . . , ? « , », , . – , . , – , , , . . . 79, « , ». , , , . , , , . , . , – – . , , . , , « » . , . 8. , , . 80 . – , , . .– 2300 , . 2000 . . , , . , ; :« – . ,« , ». , 1915 , », , 200 –70° , , . : – 78 , .– . , . 79 William Gondin, Advanced Algebra and Calculus Made Simple (New York: Doubleday & Co., 1959), 80 . . 11. .: Wilford and Norman Thrower, Maps and Civilization (Chicago: University of Chicago Press, 1996).
:« . 25 » , . , , . ? , , ». « » : , . . , . : – , , – , – . . . . , . , . . , . . , , , , . , : , , , , – . , , , . , . , ». 81 – . , 26 000 , . , : . . : : 10 000 , . , , . , , . ; – 82 1700 . , , , , . . – , , . , , , . , . 15° 1000 , , . , , , , . . , , , 24 360° , , . , , . . XVIII , , , , , . 83 : . . 81 Resnikoff and Wells, 82 , . 86–89. – 1699- , 83 Dava Sobel, Longitude (New York: Penguin Books, 1995), 84 Wilford, XIX , 84 1884 . 220–221. : PRESSI ( HERSON ) , . 59. .– . .
:« . 26 » , « » . , . , , 550- . . – . 330 , ; . . . « ». , , . , , , , , , – , , . , , « – » . , , « « » » « , , ». , . . , ,– . « . . , » , , – , , 8000. . , , – , . – , « » . – , . . . 9. VIII , . ; – « , : « – »85. , , , ». , . 86, , . 87, 754 , – , I . , , – , . , , : . «grand pied», . . ». : , , , , ,– . « , », . – , , . , . , , . 85 . « (1921–1991). , » (Star Trek) – 86 Morris Bishop, The Middle Ages (Boston: Houghton Mifflin, 1987), 87 . 193 .– . . – , – XXIII . 22–30. .– . . ( 1966),
:« . 27 » , . . , , , , .( – : .) , . , , . , . – , , . 88, – . : – . – , 100 , . , . 814 – 300 . , . , , . , . , , , ( , ). , , , , ; , – 1088 . – , . , . , 500 . , , « . » , , . « ». , , , . , . , – , . – , , . XII . » – . , , , . . . 89: « . , …» , , , . ( ) , , . 350 . . , , . , . XIII 88 Jean, XIV , . , . 86–87. 89 Jean Gimpel, The Medieval Machine (New York: Penguin Books, 1976), : PRESSI ( HERSON ) . 182.
:« . 28 » , 90. , , . . IX , . . , 91. , – VIII . . . . . , « , ». : . , , : . 1347 , , . , . . . , , « ». 1351 : « . , , . . » … , ____»92. , : 1348 . 93 . . . . , , . , , , . , : . , . , , , . , . 1495 . . , » 94 – « . , 95. . . . II . 1224 – , 96, , . « . , . – , : 90 Bishop, – .( .) . 194–195. 91 Robert S. Gottfried, The Black Death (New York: The Free Press, 1983), 92 Robert S. Gottfried, 93 1973), » . 24–29. . 53. .: Bishop, . 240–244, . 59–73. 94 « » (Animal House) – 95 Bishop, . 145–146. 96 Bishop, . 70–71. (1978) . .– . . Mildred Prica Bjerken, Medieval Paris (Metuchen, NJ: Scarecrow Press,
:« . 29 » 97 . . XIV , ,– , – , . , , 511/2° , , 38 82 . , , 1330- , . 1370 . ( – . – .) . . , – – . « » – . , , , . , « » . , , – , – , . 98. , , . , , . , : . , , , , . . . , – , , – . . , , – , , , . , . *** – 99. , . »– , , . , . XII . . , . . , . – , , , , , , . , . , , . . , , . . , , . 147–170; Bishop, . 133–134. 98 Wilford, . 41–48; Thrower, . 40–45. 99 Russell, .: . 463–475. ,« . : PRESSI ( HERSON ) – . , 97 Gimpel, , 1278 , : Jacques LeGoff, Intellectuals in the Middle Ages, trans. Teresa Lavender Fagan (Oxford: Blackwell, 1993), », .: , 2003, . . . 35–41. [ .– . . .]
:« . 30 » », . : . , , , , , , ( – ) « » . : , . : , . XXII . , IV . 1349- , . – , , , , – . : , . . 100 , 101 . . , , . , , , – . , , , . 10. – , , , . . ? , , . ? « ? . ». , , , . « , » , , – , : , , , – ; . – , . , . , ? ( 102 ), XIV – . , « , : » , , . – ,– . , , . – , , – , , . , , « »– – . , , , . , , – . – , , 100 Jeannine Quillet, Autour de Nicole Oresme (Paris: Librarie Philosophique J. Vrin, 1990), 101 , . . . , , 102 Reay Tannahill, Food in History (New York: Stein & Day, 1973), .– . 281. . . 10–15. . ,–
:« . 31 » . – . . . – XIX . , , . , , , . « , » – 1920–1930– , , . , , . , . , – , , , , , . ( ) , , , 103. « »– , , « , 104 , , ». , – , ,– – . XIV , , . , . , . , . « » , , – , , . , . : – . , , . . . ,« » , – , , , – , – . : , , , . . ? , , . . , , , , . , . , , , ; , . . , , . , – . , , , , , . « ». 103 . – Analysis and Generalized Functions (Cambridge, UK: University Press, 1958). .: M. J. Lighthill, Introduction to Fourier 104 .: Lindberg, . 237–241; Marshall Clagett, Studies in Medieval Physics and Mathematics (London: Variorum Reprints, 1979), Stephano Caroti, ed., Studies in Medieval Philosophy (Leo S. Olschki, 1989), . 230–234. : PRESSI ( HERSON ) . 286–295;
:« . 32 » : , . . – , . , , , – . , , , , ,– , . , 2, ? . , , , . , , , . , , ( ). , , , , . . 105 . – 1325 1359 , . , , « 105 David C. Lindberg, The Beginnings of Western Science (Chicago: University of Chicago Press, 1992), », « . 290–301. », .
:« . 33 » , ,– – . , , , , . – , , , , , , . , , . , , – . , : , , , , . , , . . , , . – . , . , – – . , ( , : PRESSI ( HERSON ) – , ), , ,
:« . 34 » . , , , . , , , . , , , . 106 : , , . , , , , , . , . . 107 , . . , : , , . , , , : , , . – . ? : , , . . , . , . , , , , ,– . , 108, , 93: 1, : « . [ ] : , »109. , , . , , : . , , , . , , , 110 , , : « , , ». : V. , , 1377 . , . , , , 200 , , . 11. 31 159 6 111 , – . . 106 Clagett, ,– . , . . 291–293. 107 Lindberg, The Beginnings , . 258–261. 108 Lindberg, The Beginnings , . 260–261. 109 . , – , 92: 1. . 96: 10: « ! , »( . . . 95:10). – . 110 Charles Gillespie, ed., The Dictionary of Scientific Biography (New York: Charles Scribner’s Sons, 1970–1990). 111 : Jack Vrooman, Rene 2 Descartes (New York: G. P. Putnam’s Sons, 1970). .: Muir, . 47–76; Stuart Hollingdale, Makers of Mathematics (New York: Penguin Books, 1989), . 124–136; Kramer, . 134–166; Bryan Morgan, Men and Discoveries in Mathematics (London: John Murray, 1972), . 91–104.
:« . 35 » , , . , . , . , – ( – . 112), , , , . , . , , . , , : , , , , . , – . . ( , , , , ). – . . , ? . – ( – ). . : – , . – : , . , , . : , , . , . 1618 , , . . , – , . , : , , . , , , , , , . – : , – . . , , : . 113 , » « . . . , . . , , , . , , , »114. , , , « » 115 . , , « , . , . »116, . . 50. 114 George Molland, Mathematics and the Medieval Ancestry of Physics (Aldershot, Hampshire, UK, and Brookfield, VT: 1995), 115 Kline, Mathematical Thought , 116 Molland, – , – 112 113 Muir, , . 308. . 40. : PRESSI ( HERSON ) « . 40.
:« . 36 » , . , . ( I « ») – : : , [ ], [ 117. ] : r. , , , 2 + « , 2 =r2 », . , , , . , , . , , – . , : , , , « : ( ; . » ( ; ). , ) . , , , , : , – , . – , (2, 1). . 80- , 137, ?« » , « , :« « »– , »/« « » « »/« , ( « , « » », ». ( . . « ( . .« – (2, 1), , . ». 118. – )– « » – « », « , » »), »). : (– 2, 1). , » , » . . ( , , – .) – II – . 119. . , 117 . – . . . . .– 118 « « . – . , . . » (West Side Story) – ». « 1957 » – ( , , ), « , 90210» (1990–2000). – . 119 .: Wilford, . 25–34. 1569 ., , , , – , . , . . , , , . . – : . , , – . , . , . , . , , , .: Resnikoff and Wells, – . 155–168. ,
:« . 37 » , , , , . , , . , . . 3 . , , , , – + by + c = 0, , ( , b , 41/2, , – , ,b – ), . . , : , , . . ( : ) , ) , , , . , , . , 120 . , , . – , , , – . . , , , . , , – 121 15- ( ) : . ? , – . , 120 , , . , . . 2x 2 + x 3, – C », : «2Q , , . Q , , , , ax + by + c = 0. .: Vrooman, . 117–118. . , , 3 , + 6y – 4 = 0 , « : PRESSI ( HERSON ) 4 +7 . +1=0 .: Kline, Mathematical Thought , 203–206. 121 (carre 2), (2 3). ( ), » 11 1981 . . – . , , . 259–263, Resnikoff and Wells, .
:« . 38 » – « » , 85 15 , . : – . . , 15 – , , , , 15 (85 , . . = 3. , . . 18 ). 67 , – 15 , – 66 . « » . – , 15- , . ; , . . , : , ( ) . , , , . . , . , , – . , – . , , 2+ 2, . , 2+ , , , 2. . , , , – . : 122 , . *** 123 , . ; , . . ; . , :« »124. , . – – 1633- . « »125. . , . 122 , – , 2+ . , , z. . , 1980), 124 Vrooman, . , 2 + z 2 = r 2, , 2( , 2 = r 2, , 2+ ., ; . , , , : L. D. Mlodinow and N. Papanicolaou, «SO(2,1) Algebra and Large N Expansions in Quantum Mechanics», Annals of Physics, . 314–334. : – r , . 120. .: , , . , 123 125 . , , 28, ? . – , 1948, . . . .– . . .
:« . 39 » . , , , , – , – , . – !– . : « . , [ ] : , , …»126 , , . 127. , 1637 , , . , 78 . . :« , ; , , , , » 128 . , , , , , , – . XVII . , , » « ». » – , .« , », , , – . , , . , . : . 129 – , . , , , . , , . , . . – . , , : . – , , . 130, 1637 . 1635 – . , 1640- , , – . , . . . , . , , . 1640 . , , , , . , , – , . . 12. 131 126 Vrooman, . 115. 127 Vrooman, . 84–85. 128 Vrooman, . 89. 129 Vrooman, .152–155, 157–162. 130 Vrooman, . 136–149. 131 .: Vrooman, : PRESSI ( HERSON ) . 212–255.
:« . 40 » . 1933 , – . , , . , . , . , . , , . : ( ). , , – , , , . . ? , , . , , , . , , , , , . . 1644 . , , . : . – . – : , ( , , , , ). . , , , . . , 1649 , . , , , , . – . , – , – : …» , . . , , – . , , , . – . . . , , , 11 1650 1663 . . , . : , . . , , . 132. 1666 , , : . . 1822 – , . . . , , – , , . III. ? . 132 . , , . 252–254. , ,
:« . 41 » . 13. , . , , , . , ? ? , , , , 2000 , , « : » 2.0 – 2000 . , , , . , , – . , , , . , , , : . : , , 1792 . , , , . , , . , . : – , , ? . . , , ? , ? , – !– . , , . , , .« , » . , . , 1533 133. , », . XVIII 1454 , XIX , , , , . . , . , , , . – , , I, – , , , . : , , , , , , , . , , . , , ,– . ? 133 Heath, . 364–365. : PRESSI ( HERSON ) , , , , , ?
:« . 2000 , 42 » 100 , 1000 , , , , , « »: ? 14. – . . 134 ? , , , : . ? – , :« ! , !»? – : , , , . , . . , . . , « », « V , , » ,– , . . , : , , 135 ; ,– ; , , . : , , , . , , X. – , , , . . « , , », . . , . , – « ). « » ( – », « , ». , , , . , , ( , , – . ) « », , , , . – « , , » , . , , . , : « , », , , . . , 134 135 .: Kline, Mathematical Thought , (1748–1819) – . , , . 863–865. , .– . . ,
:« . – , 43 » , ( )– ( ). , . , , . , . . , « , , , , » , . – . , . , , , « ». , . : . « , » , , . , . . , . . , , . , . , . : PRESSI ( HERSON ) , –
:« . 44 » , « ». . , 1/2, 2/3, 3/4, 4/5, 5/6…, . , , . , , , , . , . ? – , ». « … : «… … ». , , , . – , , , IX , . ( 136. ) , , . , ? , , . , « . , – » ,– , , ? – , !– . , , , . , . . . , , . . , – , , . , , , . . ? , , , , », , . , . .( , , , , , , , , , .) , , [ , . ] 1663 , , – . , , 1616 . , . , , 1640 . , : I . , – ; . 137 , 1649 , . , . , . 136 , J. L. Berggren, Episodes in the Mathematics of Medieval Islam (New York: Springer-Verlag, 1986); , . 43–44. 137 (1549–1622, – – ; )– « , . . , » .– 1619 . . . , . . 2–4. .:
:« . 45 » . – , ,– : , 138. , . : , , . , , 60°, , 10 000, 10 000, 10 000. , : 10, 10, 10 1/10, 1/10, 1/10 , , 139 . , – – – , , » . , . ; 60°, , , , – : , , . ? : . . : . – – , , , – ; . , . : , , , . : , , , . , : , . . , . , , ? , , , ? , . 0,0000000001 % – , , – . 10 % , . , , , , , , , . – – . XVIII , , , , , . , , , – . . , , , . , , XIX ,– . , , , . 15. 23 1855 , . , , , . 138 139 « . , . 57–58. : PRESSI ( HERSON ) »« », « ». – . .
:« . 46 » , . – . , – , . . 140. . , . – , , , , . , . , , 141. » 142 . « »143, , , « , . , , , »144. « , . – , ,– ,– , – . 30 1777 , . 150 . « , ». – – , – . : – , , . : , « , , », . , , , . . – … , : , . . . :« :« , , , ! !» – , , ». , . , – . . , , . , , , , . , !» : « . , , !» – « :« . …» , , . , – , – , » . . . . , , . : , . . , – . , , . , . – , . , »145. 140 , « , . : G. Waldo Dunnigton, Carl Friedrich Gauss: Titan of Science (New York: Hafner Publishing Co., 1955). 141 Muir, . 179. 142 Muir, . 181. 143 Muir, . 182. 144 Muir, . 179. 145 Muir, . 161. , :
:« . 47 » , . , . . – , , . , , – ,– , . , , . , . . , . « » « , ». , « , , , , ». , . , – . , , , , , , , , . 100. 1 , , . , . , , , . , . , , 1 100. 100 , , : , 100 1, 99 2, 98 1 100 , 101, , 101, 5050. 100 . , 3 . . : ( ) , . . . , , , , , , . :« , , …» 146 , . . . , , . . , . , , , : « », – ; , , . . . – . , – . , . . , – , . . , : : , , : . ? – , . , . «Sturm und Drang» – « , 146 Hollingdale, . 317. : PRESSI ( HERSON ) ». « .« », , »
:« . 48 » . , : . , . « , ». , . . , , . , , ? , , , , . , . , . , , , , . . . , , , – , . , . , . . – . 1795 , , . . , . , , . – – , . , , , . 1804 . , , . : , ,– … . . , … , , , , 147. . 1805 . 1806 . . , , , – , . , – « ». , . , , . . 1809- , , – , . . . : . . , , . , . …»148 , 147 Hollingdale, . 179. . 65. :« , – , 1927 . , , . . 148 Muir, 1808 , . , . – :
:« . 49 » , , , . … … 16. , . – , , , . : . : . 1795 , . – – . , – . , , . : , . , , , , . , :« , »149. 1813 1816 , , , . . , , : , 1824 , , , .6 150 – . , [ , ] [ . . : 180°, , ], , …» , . ? , , – . . », « ». , . – « »: , . , . , , , , . , . , : , , , , , . , , ,– . *** , . , , , , [ ] , 151 . , « . 149 Dunnington, . 24. 150 Dunnington, . 181. 151 Russell, ». 152 , , . 548. 152 Kline, Mathematical Thought , . 871. : PRESSI ( HERSON ) , ,
:« 1804 . 50 » . : . , , 1740 , . , . , 1781- . ,– , , 1770 « « 153 , », » , 154 : . – , . « »155 . » « . . , , , , , , , » « , , , 1156 , . , : , ( , ), . ( ) , , , . 157. – , , [ – « », , : . , ,« . ] , , 158 «- » . – , , , ». ,– , – . , : 1815–1824 – . *** 23 1823 , . ( « ) , , , » 159 , , . , . , . ? , . , , 153 Russell, Introduction to Mathematical Philosophy (New York: Dover Publications, 1993), 154 Dunnington, 157 « 158 . 144–145. . 215. 155 . Greenberg, . 146. Concepts of Space (New York: Dover Publications, 1993), 156 , . .: Russell, Introduction to Mathematical Philosophy , . 712–718, Max Jammer, . 131–139. . », . IV. . . . .– . . , , 1980–1982 . 159 Dunnington, . 183. .: Gillespie, Dictionary of Scientific Biography, . 268–271; .: Muir, . 184–201; E. T. Bell, Men of Mathematics (New York: Simon & Schuster, 1965), . 294–306; Heinz Junge, ed., Biographien bedeutender Mathematiker (Berlin: Volk und Wissen Volkseigener Verlag, 1975), . 353–366.
:« . 51 » 160 – :« …» , , , , – , . , . . , ? ». »). «Tentamen» (« , , – . ( , ) ( , 1842 ). 161 . . – , , , . , . , 162 – . , , , , . , . . , 1867 «Elemente der Mathematik». . 1868 : , , . , , . ? , , . 17. ? , , , , , , . , , 180° , , , . : . , . , , – . , – . – , , , , . . , , . , . , , – , – , , », – , , . . , . 1880 163. – 160 «Nicolai Ivanovich Lobachevski» 161 , [( . 1928) – , , 163 . 228. . : PRESSI ( HERSON ) , . 190–214. , , , 162 Dunnington, – .– : , . . . ].
:« . 52 » , , . – , , , . , , – . , , , : 1. . : , . , , . , . . : – . « : , » – , – , , . . , 164 , –« ». , , . , . – , . » « : 4. . , , , . 4 – . – . , . , ? . . . – ,– . , . , : 2. . , . , : . , – , . . , , , , , ( ): . , , , . 164 , , , , . . , . . : .
:« . 53 » . , , : , , , 179 . , . – , , . , . , , . , , – . , , . . . ? : , . , . ? : – – ? – . ( ). : – , . , , ( , , , ). , 165. 165 «It’s a Small World (After All)» – : PRESSI ( HERSON ) , 1960- . .– . .
:« . 54 » *** – . : ( . . ). , – , . : , 166 . , . 18. , 166 – , , , , »167 « 168 , 1816 XVIII , . 1733- , , « , . : – , , » («Euclides ab Omni Maevo Vindicatus»). , . 167 « »). – 168 . , » (The Rocky Horror Picture Show, 1975, . .: Dunnington, . 118–138. . , . ,
:« . 55 » ; . . , ,– . , , . – , . . , , . . , , . , – , . , : , . , , ,– , , . , , , – . 1827 . – – . , , , . , , , – , . . . . , , , , – , , . » 169 , « , . : , , . , , . » , , , . , , , , . , , , . – , , – , ,– , ? . , . , « », . , , « » , . « » . . – , . . , , , , , . , , . , . , : , . 169 . . .– . . : PRESSI ( HERSON )
:« . 56 » , , , ; . , , , , . , , – , , . , – . . , . « », , . . – . , . . 185. , , 9° , (24°) . – . . : : 3 444 500 : 3 404 025 , , , : . , . ,
:« . 57 » : . , , . : (39° : . ) (71° , ). : 38 264 845 : 32 455 809 . ? . , ?« , ,– , ,– , , , – ». . , , , , , . . , 40°45’ 74°00’ , . – – 8,73 , ; – 11,53 . ; : , 14,46 – . : : 209 : 209 . , , . , 04° (40° ), . . . , . , – , , ,– , . . , , . . ? . , , , , , , . , 170 , , , , . . . « »– , , « » « « , » » . – – , , ( ; , , – 9 : PRESSI ( HERSON ) – , ). 170 , ). , . ( 1999 . . », « , , –
:« . 58 » – . « », , « , » . , , , , ,– , . . 180° ( : . . – ). , , , 270°. , , , , . , 180° . , , . . , . ,– , – . , , . 21. , ,
:« . 59 » 171 1826 . , , . . , , , . . , – . . . , , XIX . , , . – – , , , , , – . . . , 172 «Théorie des nombres» (« 859 : – , , »), , . – ,– , , . : « – ». . . 1846 , . – , – . , , . . 1849 1851 , . , , 173 , . , « … , , , , », , . ( , .) . 1853 . , . . . – . , , . – . . – . . , , , . , , . , , , « », . , , :« welche der Geometrie zu grunde liegen» (« , ?» , , , , : «Uber die Hypothesen »). , . : – , . . 10 , 1854 , . , . , 171 trans. Roger Cooke, James King, and Victoria King (Boston: Birkhauser, 1999). : . . . . . .: 172 173 Bell, , 1830 (Paris: A. Blanchard, 1955). . 495. : PRESSI ( HERSON ) , . , 1999. – . .: Michael Monastyrsky, Riemann, Topology, and Physics , : Bell, . 484–509. [ .] .: Bell, . 487.
:« . 60 » , . , . : , . , « . », « , ( , , , ). » « ». – – – . , , . , . , , . – . , . : 2. . ? , . – , 2 . . , 174: , . , , , , . , – ,– . ? ? ? . , . , , . , , . . : 1. . , ( , ) « . » . , . – , ? , , , . , , . , – . , , . 4000 – , . , 40, . – ? . : –1 ? – , 4000 . – . , . . , . , , . 4000 . , : ? , ,– . , ,– , 174 . 1 1955 . , . , . , .– . – , . .,
:« . 61 » . ? . « » « » , », « « » « » . . , . “ 1832 :« ” , » 175 . . , , , , . , , , , . 176 . , . , . 1857 – , . , , , . , 1859 , . . , , . . , , , . – , – . . , , , , , , . . , – , . . , , 20. 2000- 1854 1868- – , , . : , , , , . . « » « ». ». , ,– – , . – . « , ». « » « « » , « »? , », « . , , ». »– – « » . , , . . , – , , , , . , , 175 . : Kline, Mathematical Thought , 176 . 1006. « : PRESSI ( HERSON ) , , ». .– . .
:« . 62 » . , , , « , . » . – ». , . ] 177 , » « [ », « , , , , « , , » « , », « » « , : 1. 2. 3. . . . – , , . , , . , , . , . , . , , , . . . , , , , , . , , , . . – : , – , ,– . , . , 180°, , 180°, , . 1871 [ ] , , 178. . 1894 179. 1899 , , 180. – ( ). – 1943 . 1930 . – – ,– ( 181. ) . , I-3: a . , . 177 David Hilbert, Grundlanden der Geometrie (Berlin: B. G. Teubner, 1930). . 58–59. 178 Gray, : Kline, Mathematical Thought , , . 9–12. . 155. 179 Kline, Mathematical Thought , . 1010. 180 181 Kline, Mathematical Thought , , . 1010–1015. : . 58–84. . 1010–1015, : Greenberg,
:« . 63 » II-3: , , , . , . *** . , , . . . – . 1900 , , – , . , . . , : . , , . ? – , , . , . . , , , . . , . . , , . , , , , ( ). ? , . , , , – . , , , , . , 1908 . , , » – , , . . « »( – , . : «Abhandlung der Friesschen Schule» . . , , « , », « » « , ,– , , « » , » ). . ? , , : , « »– , , . – . ( *** , : PRESSI ( HERSON ) .– , , ; )182. 182 ? , . . , , ,
:« . 64 » 1903 , , », « , . 1910 – , . , , «Principia Mathematica». 1913 ,– , 1903 «Principia» , . , , , , . . . 183 : 1931 – , ,– , , . : , , ! , . : , . – , , , . , . IV. ? – . 21. , , . : : ? , – ? , 1915 1854- , : … … , … 184 , ? , , , – . . 21 1870 « ». , – . 185: 183 , 184 Monastyrsky, . 34. 185 Monastyrsky, . 36. .: Ernest Nagel and James R. Newman, Godel’s Proof (New York: New York University Press, 1958), .: Douglas Hofstadter, Godel, Escher, Bach: An Eternal Golden Braid (New York: Vintage Books, 1979). ,
:« . 65 » : 1. , ; 2. , , ; 3. , – , … . : . , , , :« ?» . . – , , , : , , , ? , , , , . – : . , – ,– . , , , . , . , , 1876- – . . , , . , , . 200 – , « . », , . , « , , , , – , » . , « ». , , – )– . . , (42 , , , : « , , – .) – – , ». : , , ,– . , , , . , , , , . ) , ( . . , , . – « ». », . . ), ( ) – – . . ( ) ( ) . , , ( . , , – , : , , : : PRESSI ( HERSON ) ( , . , ), – ) , . , , , , , ,
:« . 66 » *** , , , . , , . , ; . . ( , ) . « , . », , . , . , . – , , . , « » . . , , . , « , « , » ». 22. , , , , . – , , . , , – 186 , , . , , 1855- , . , , « – », , . 1856 , , . , . , . 1859 . « », , . , , : . : – , , « », . , , , « , . ». , » , ». . , , , – , . 1869 – , , . . : , , , . . , , – , 187 . . . : , , 186 187 – . . , 188 . , , .: Dorothy Michelson Livingston, The Master of Light: A Biography of Albert A. Michelson (New York: Scribner, 1973). . Harvey B. Lemon, «Albert Abraham Michelson: The Man and the Man of Science», American Physics Teacher ( , 1936). 188 Brooks D. Simpson, Ulysses S. Grant: Triumph Over Adversity 1822–1865 (New York: Houghton Mifflin, 2000), . 9. American Journal of Physics ), 4, 2
:« . 67 » , , , : , . , , , . . . : , , – . – . . ( » 1862 ») « :« – 189 » . , , , , . 1860 , . , : «… , , , , ; , »190. , «… , : , , , ; ; , ». [ 191. . 192 – , ] , , – , , . , – . »– « , , , , – , , , , . , – , ,– , , , . – , , . . , :« 1900 , , … , – . , : 1678 . , . »193. , , « »194 , , , , , , . : , . . – – – . 1801 , . XIX – 189 « , », 10 1931 , 190 Adolphe Ganot, Elements de Physique , . 3, . 1860, . 193 Pais, 194 . 48–49. .: Henning Genz, Nothingness: The Science of Empty Space (Reading, MA: Perseus Books, 1999), . 127. Il buono, il brutto, il cattivo (1966) : PRESSI ( HERSON ) . . 28. : Loyd S. Swenson, Jr., The Etheral Aether (Austin, TX: University of Texas Press, 1972), 191 G. L. De Haas-Lorentz, ed., H. A. Lorentz (Amsterdam: North-Holland Publishing Co., 1957), 192 : : Daniel Kelves, The Physicists (Cambridge, MA: Harvard University Press, 1995), . , . .– . . . 72–80. . 37.
:« . 68 » [ ] , . , . . – . . , – , , . . . – . . , , . , . , . ? – , , ( ) . – . , , « « », ». . » (1827). – . , 195 . « – 1821 . . : – . , , , , 196, – . – . , . , , , , , , , , , . 23. , , , . , , , , , . , . *** 1865 , « ». , 1873 , 197, ». , « , ». , , – . , . . , . , , , , , , , , « ». , – ]”. 195 : « ». :« , , , 196 : “ 198. – , , , – … … , ». E. G. Fischer, Elements of Natural Philosophy (Boston, 1827), . , – . , [ , . 226. 1808 . , . 197 Reprint Co., 1969) 198 , . , . , , . , 100 : Louis Campbell and William Garnet, The Life of James Clerk Maxwell (London, 1882; New York: Johnson Martin Goldman, The Demon in the Aether (Edinburgh: Paul Harris Publishing, 1983). , : ×E=4 ; × B = 0; × B – E/ t = 4 j; × E + B/ t =
:« . 69 » , , , , – . . – ; , . , . . , , , , . , , . , 199 , : . ( ) , – . – . « – » .( , .) – . 1865 . , : – . , , . , , , , . , , : « , . »200. – « » 201 . , . , , – . ? ? 1878 : , : , , , , 202. , , , . : , , . , : , , , – , , , . , , , , « « 0, p 199 j– , , – (« , .– 200 Haas-Lorentz, ed., . 55. 201 Haas-Lorentz, ed., . 55. 202 ,« », : PRESSI ( HERSON ) . 1950- . , 9- ., 1864 . » ». . ») – , . . . 23 VIII (1893), . 572, . : Swenson, . 57.
:« . 70 » , : . , . . [ , , , ], – 1879 . , , . , « . », . . , , , . , – , , . , 10 , : « , . 10 , , , : « – !» . , , ,– , , , 10 , , , , , , , , , – 10 + 10 , 10 . , , . : , , 10 , ? , , 10 . . !» – « ». , , . , , , . , ,
:« . 71 » , , : ( ( + 10)? , ). ( : , «10 10,00001 1 – 10), – 10,00001 ( ») , . . 2 , . . . , . . + 10 = 20,00001 , . – 10 = = 10,00001 – 10 = 0,00001 . . , 300 . , – 675 . , ? . , . , . – , : , 18,5 , .) .( : , , . , , . . : PRESSI ( HERSON ) , , , . ,
:« . : 72 » , , . – , . – . : – , 10 000 . , . , , , , . ? . , . – . , , XIX 203, . , 5 , . 186 000 – . 1849 204. . 18511818 , , , . 1851 , – « », , : , . , , 90°. , , , . . , . , , , . . « ». , , .( , , , .) , , , . , , . , , 90° « », . , . 1880 – . – . , , , . , : . , . – ,– 0° . , , . . 203 Swenson, . 60. 204 Swenson, . 60–62. , , ,
:« . 73 » , , »– . , , « , . , – 1880 , . . . 1881 . – . , ,– . , ? , , ? . . : , , ), 1884 : , . ( 205, : «… … , . , ». . , . : « … , »206. *** – 207 , . . ), 1882 – ( , , . . . , – , , , , 1886 , , , , . , , . , . , , . . , . – – . , , . , . 12 1885 , , 8 1887 , 9, 11 , . , . , , – . – . . , , 208. , , . , 205 , Charles W. Elliot, ed., The Harvard Classics, 206 Swenson, . 88. 207 Swenson, . 73. . 24 30, Scientific Papers, 1889 . 268. 208 1884 . . : Swenson, – . , Life (New York: John Wiley & Sons, 1996), : PRESSI ( HERSON ) . 104, 126–127, 211–213; Pais, : Sir William Thomson [Lord Kelvin], «The Wave Theory of Light», – : . 77. , . . 111–115. , ; 1919 1927 , – . . Denis Brian, Einstein, A
:« . 74 » : « » . : , , . , , , , . , , , , , , , … 209 ? – , ? , ? . , : . , , . 210 , , , , .( 1890- , , , .) 211. , , – , , . *** 1904- , , . : « » « , ). , » ( . : ( , )? : « ; , , … …»212 , , , . ? , , . , . 24. 1805 . , , : – , 1879- – 213. . , 209 G. F. FitzGerald, Science , 13 (1889), . 390, . : Pais, – , – , , . , 212 La Science et l’Hypotese, Henri Poincare, Science and Hypothesis (New York: Dover Publications, 1952). . , . 99–117. , , 213 . . 122. 210 Kenneth F. Schaffner, Nineteenth-Century Aether Theories (Oxford: Pergamon Press, 1972), 211 , – , .– . . : Brian . : Ronald Clark, Einstein: The Life and Times (London: Hodder &
:« . . 75 » , . – , . , – . . , – , . , !» – : , , , – ,– . , . – . : , , . , , : , . . ? . – . , . , , , , , . , . 1895 . , , , : , . . . – , , – , . , , . , . , ; , , . , , . – . , . , . – , , . , , , . . , . , : . . – , , . , ,« , , », . , ( ). – «Eidgenoessische Technische Hochschule» (ETH) , ,« ». – . . . . , . , , , , – – , , . , . . , . , , , . Stoughton, 1973; New York: Avon Books, 1984). . : PRESSI ( HERSON ) , , :
:« . 76 » . . , : , . , ? . : , , , . , »214. – , . , . , , . . 1900 , , : . , , : 1980 . , « , », . , . , , , – . 1902 , 23 . – « ». , . , , . . . , , . , . « » , 1905 , , . , ,– , 1665–1666 , , . : . , ). ( – , – «Annalen der Physik» . , « »215, . : 216, , . ( 1970- , 1912 , , 1905 ) 1961 . 1975 – , [ , ]. , , , . 1926 . , 1905- , . . , , : , . : 214 . : Hollingdale, . 373. 215 «Eine neue Bestimmung der Molek ldimensionen», Annalen der Physik , . .: , 1965–1967. . . . , . . 216 Pais, . 89–90. 17 (1905), . 289. [ , . . .– : . . .] .–
:« . 77 » ( ), , , , , . , . , : . – – , : . , . . – . 1921 . – – 1905- . , , . 25. , »217 26 ,– «Annalen der Physik» , 1905 ,– « « ?», – – . . : « , , , , , , , , . »218. , . . : 1. , , . , ( . ), . . . , , , , . – – , , . , . , , . , , . , . : .( , .) 2. . , , . , , , , . : «… ». , 217 Annalen der Physik, 218 Hollingdale, 17 (1905), – . 891. . 370. : PRESSI ( HERSON ) , ? :
:« . 78 » , , « : , » . , , . , , ,– , . , ? , , , , . . , ? , . . , , 1916 »219. : , . , , , , , : , . . , , « . , », . , , , , , . , : , – , . , – – . , , : . , , , . . – , : , , ? « : »? , : , ( , ). , . , ( . , ) , , . , , – , . , , . , . , . . , , . , ( ). . . . . , . ? , , , – , . . , . , . . , , , . , , . , , . , , , , – . , , 219 Albert Einstein, Relativity , trans. Robert Lawson (New York: Crown Publishers, 1961). , ? . ,
:« . 79 » , , , , « . : , , », . : . , : . , – , , . . , , , . , . , , . , , – , . , , . – !– . , . , , , , , , : PRESSI ( HERSON ) .
:« . . 80 » , . . . , . , , , , , , . . , . , . , , ,– ,– , . ( ) , . , , , , ( ). . , , , , . . ? : , . , , , , ,– . « » : . , , , . , – . , . , . , ( 220 . , . . , – ) : , . . : . . « » – , , , , , – . , , , , , . , , , – . , ? ( , = ) ( = = , = ). , ; , , . . ? , , – . , , ( . , , . . = ), – , , . , , . , : 220 , , . . , . ( ) ( . . , ) , .
:« . 81 » , , ) , ( . . . , , . , : . , . – ( , : ), , , , . . , . «Annalen der Physik», . , , . . ? , ? 1 1906 – . – , , , , . , . »221. ,« : , . , , , , , ,– , . , 1905–1906 1906 . . . . , 222. , , – , – , , , , , . , , . , . . . . . . , , ), . , 1918 . (1914 , , , , , . – : – , , . : – . 1906 , . . 1907 – – . , , – : , , . :« 221 Brian, . 69. 222 Brian, . 69–70. : PRESSI ( HERSON ) 1908
:« . 82 » »223. , – ,– . 1907 224 » . . « . , , , , – , , 226. 1912 , , – . – , 225. . , , . 26. , 1907 :“ , « ”»227. , . , , . . , – . , , , . . , – , , 1909 , , . , – , . , ». 228. » – ? . , , . – . . , . , , , . , « » ; , . – . , , , , 1905 – . , , . , . . , , , , , . – . 1905 . : , , . . . , , . : 223 . : Pais, . 152. 224 Pais, . 151. 225 Pais, . 166–167. 226 Pais, . 167–171. 227 Pais, . 179. 228 Pais, . 178. , .
:« . 83 » . . . « . » , . , , , – 229. : , . : . . ». : « . , , , . , , . , , , . , , . . , – , , . , . , . – ?» – . . : , , , « », . , , , , ? , . , , : ( ). – , . , . – ? , , , , , , , , , ? . : , , . « , , 1960- . » , , : , . . 1907 – , . , , , – , , , . . , . . : . . . , , , . , , . 229 (1 Ceres ) – : PRESSI ( HERSON ) , . .– . .
:« . 84 » , , . , . . – . , , . , , . , . . , , . . , , . , . , . , : , . , . , , , . ( . . « )– . » , , », « . : , – , , , « ,– ». , . , – , , ,– ( – ). . . . , – , , , . , . ? , ? , . , , ? : , . , , : , – . – : . – , , , , , . . ( ), . , , , . « , », . , , , – , , . . ? . . , .« « », , , ». . , ,
:« . 85 » 230, : , 231. , – . , , . – , . ( . . ) , 1912 , , « . ». . , , . , , – , 1852 , – , , : , . : . : ( , , , « »). , . , , , , , . , . ? . , . , . , , 32 , , , . , . , – . , , – . , , . , . : . , , . , . , . , . , : , – . – . . . , .( . , , , .) ? , , . . , , ? , . 0,1 . , , , , « » . , . 230 – 231 189. .– , . . : Charles Misner, Kip Thorne, and John Wheeler, Gravitation (San Francisco: W. H. Freeman & Co., 1973), : PRESSI ( HERSON ) .
:« . 86 » 0,1 , , 0,1 , , . , , , , , . , . , . , 93 , , , , . 232. , . . , 233 ). ( . . 1070 ), 1070,00000000003. ( , 1070 , 110, . , , 1907 . , , ? . : – , :« . ?»234 , . , , , 1912 . . . : « , . , , , …»235 , , : « ». , . , , , . ?( , , .) , . ( , ). . – . – . . , , . , , . , . ? , , . . – , , , , . ,– , , . . : 27. – , , , 232 Charles Misner, Kip Thorne, and John Wheeler, ( – ) , , . 131. 1960 .: R. V. Pound, G. A. Rebka, Jr., Physical Review Letters , 234 http://stripe.colorado.edu/~judy/einstein/science.html ( 235 Pais, . 213. ? ? . 233 , . . . , . 1999). 4 (1960), . 337. .
:« . 87 » , , . 1905 . . , , , . , . : : »236. . , , . . « , » 237 . . . , . 1912 : «… … [ ] – »238. , . , . , , , : : « , . ; – , »239. 1915 . , , . 25 « 1915 240. » »241. :« ? , , . . – , , , , , . , , , . , , , , , , . – . , , . . – » « – ». , – – . , . – . – . , – . )2 + + g 22 ( 242 – ) . – 236 Pais, . 212. 237 Pais, . 213. 238 Pais, . 216. 239 Pais, . 239. 240 , 20 , – , : ( ) + g 12 x g, ». 241 Pais, 242 ( ( – ) ( , . , . – – )2 = g 11 , . . Jagdish Mehra, Einstein, Hilbert, and the Theory of Gravitation (Boston: D. Reidel Publishing Co., 1974), , , :« , , . 25. . 239. , , , + g12 dx1dx2 + … + g34 dx3dx4 + g44 x42. : PRESSI ( HERSON ) . : ds2 = g 11dx12
:« . 88 » g ). , , , . g 11 = g 22 = 1, . g 12 = 0. , . , , ( )243. 1915 ) ( , . , . , . , , , : ,– . . ) , ( . , . , , ( , ) : 0,000000000000000000000000000025 , – 1,5 . . . 2,5 . . ( 10–29 , , 244. – , , , )245. . . : , , , ( , : ); , , , , » – « : , », – 13/4 , . « , , . ». 0,00049°. 1915 . , , , . , . 28. 29 1919 . 246 . , :« [ . . – « » ]; ; »247 . – . , 6 , . « 243 244 : g 11, g 12, g 13, g 14, g 22, g 23, g 24, g 33, g 34 », g 44 ( . Richard Feynman, Robert Leighton, and Matthew Sands, The Feynman Lectures on Physics, g ij = g ji). II (Reading, MA: Addison-Wesley, 1964), . 42, . 6–7. 245 Marcia Bartusiak, «Catch a Gravity Wave», Astronomy, October, 2000. 246 Hiding the Answer», « 247 Pais, . 304. , », 8 . 2000 ., . F1. ., .: James Glanz, «New Tactics in Physics:
:« . , 89 » 248. , , , : , . , . « ,« » , » « », « « « » , ». « », , » ». , « : « ». , , , , . , – . , . . . « .( 3000 » 5000 , .) , . , , , . – . : « , , “ ” , – 249 » . . , – , , : . XXI , . , . , . , , . . ( ). « ». , . . . , – XX , . , . – , , – , ; « », . – . . 1905 1919 , . 1933 : « …»250 – » 251 . 120 « 1931 . . – – , : , [ ] . , , 248 . 249 Brian, . 102–103. 250 Brian, . 246. , . 99–102. 251 . «The Reaction on Relativity Theory in Germany III: “A Hundred Authors Against Einstein”» : John Earman, Michel Janssen, and John Norton, eds., The Attraction of Gravitation (Boston: Center for Einstein Studies, 1993), . 248–273. : PRESSI ( HERSON )
:« . 90 » , , 252. [ ] . , , , – , . , , . – , 253. . 1 . – 254 . , – 1933 1933 . 7 . . , . : « , , , . » 255 . , :« , . , » 256 . , , . 1955 – . . , » 257 . : « – . , ,– 1955 . , 1973- . 1: 15 18 . , , , , , , . :« , , »258. . V. XXI . , , , , . 29. 252 Brian, . 284. 253 30 1933 . – 254 Brian, . 233. 255 Brian, . 433. 256 Pais, . 462. 257 Pais, . 462. . . 258 http://stripe.colorado.edu/~judy/einstein/himself.html ( , 1999).
:« . 91 » , ? , , – ( ). . , : – , . – , , . . – , , – , . , , . , ( , , . . ). , , , ,– , ( – : , , , , !– , ) . , , , ,– , ). ( , , , , , , , : . , , . , . . , – , , ,– . , , , , « », . – , , , . , , . , , . , , – ) ( – . , . , , , – – . , . 259. : , – , , . , : , , , . 30. 1981 ?» . .« , « , », – . . , , . . . , . « ». , , . .« ». : , « , , – . 259 Ivars Peerson, «Knot Physics», Science News , ,– . . 135, 11, 18 1989 ., . 174. , . », . : PRESSI ( HERSON ) , .
:« . 92 » » 260 , , «10 . , , . , – , : , . , , , , : . , , . , : . . , . 1925–1927 . – , « » – , , , , . . , , , – . , . , . – , . « , « » », . « ». , , 261 . , , 262: « . . ]. [ , . , , : “ . , , , ”». . : « , , . , 263 » . . , , , , . , . – – , . , , . , . , , »264. « , . , . ; . , , . , . , 260 10 Things I Hate About You – 1999 , . .– . 261 Engelbert L. Schucking, «Jordan, Pauli, Politics, Brecht, and a Variable Gravitational Constant», Physics Today ( 262 , . , 23 2000 . 263 Walter Moore, A Life of Erwin Schroedinger (Cambridge, UK: University Press, 1994), . 195. 264 Walter Moore, A Life of Erwin Schroedinger (Cambridge, UK: University Press, 1994), . 138. . , 1999), . 26–31.
:« . 93 » ( 1932 1933 ). : . , , , . , . , » : . – ,– , , , . . . . , , , . , . . 31. – . . , , , . . . , , . , , : « !» , :« , , !» :« , ». . , . , , . :« , , !» , , . ., , , . – . – , ? : . , . , . , »265. , – ,– , , :« ». ,– – . , , , , ? – . – , , . : – -« » ? « « » », , , , , . – 0,24 . , , « » . . , , – , . , , . ? , . . 109, «0,250000000. , , 9. – , , 265 University Press, 1996). – 4 : PRESSI ( HERSON ) 1926 ., 8–180. . ». , , : Alice Calaprice, ed., The Quotable Einstein (Princeton, NJ: Princeton
:« . 94 » . – . – . ; – , , : , . , , . , , , « . »– , , . 266. . , ,– , 1964 , 1982- , , . . : , . – , . – – , . : . , , : , . . – . ( ). « « » ». , 10–27 , , – , , . – . . . « » , . : . « » : . ». : , . 1 ,– . 10–27 : ? , , , – , , . XIX , . . . ? , « , », , 1 1 – , 10–27 – , – 10–27 . . . , , . . , 1 – , ± , , . , ±1 . . , . « 10–8 , 10+8 , 266 and G. Roger, Physical Review Letters , », . «Physics». 49 (1982). : Gregor Weihs et al., Physical Review Letters , : A. Aspect, P. Grangier, 81 (1998).
:« . 95 » , . . 32. , , . , , , . – , , . , , : . 10–33 . , : , . – . . , , . , , : : , ! , , . , , . : « ?» – ! .) : . , , . : : ? , , , , . – . ( ): , , , ( … ! ): … , , – – … : , … , ! : : : : ! ! . . , , . ( ! .) . – ? , . : . , « , , , , – »267. , , . 267 Toichiro Kinoshita, «The Fine Structure Constant», Reports on Progress in Physics , : PRESSI ( HERSON ) . . 59 (1996), . 1459. ,
:« . 96 » – , , . . – . , . . , , , ? , ,– , . , , , . , , 1899 , , , , , . . , . 33. , . , 1919 . , , . , . , . . [ : « ] …»268 ? ? , ». , , . , , , – g - – , . . . . g xx , g yy , :« , )2 + ( 1, g zz g. )2 + ( , z )2, g xz – – g xy , g yz . g- ( yx ), g xy = g . , g- : , . : , g- ? : ! . »269. :« , . , ? , – , , , – , . , : , ( – , , . . , – ). . , . , , . . , 268 Pais, . 330. 269 Pais, . 330. , , . ,
:« . 97 » , , . , 1921 1926- . , , , . – , , . . « » , , , , « » – . , , , , . 10–30 . . . , , . , ,– , . , , . . . 1938 . , , . . , 34 ( ) : . 5 ( , 100 « . , , – ), . «schwierig» , 1929 1935 . 1926 »270. . . 1970- , . 34. , ? ,– , 750, , . . , . , «Centro Ettore Majorana» – . , . , « »– . 1967 « S- 271 , ». , – . – , ). ( , , . S- S1960- , , . 1937 , . S «scattering» [ : , 270 Dictionary of Scientific Biography , 271 , . 211–212. , 10 : PRESSI ( HERSON ) 2000 . ],
:« . 98 » . . , . » « , . , », « ». , . , – – , . S, . .– – , , . , . . , . , S- – . S- , . 50- 60- . , , , . . : , , – . ( ) . ? , – , , . , S- , : , ? ? , , 1970 , , . , , : , . ? ,– – , ? , , , , – , ? , , , ? « ». » « ». ,« – ». , , » – , , . . , . – : , ; , , . – , , . . 25 . – . 35. ! , 60- , 1950- – , , . . « 272 George Johnson, Strange Beauty (New York: Alfred A. Knopf, 1999), ». . 195–196. , . , 272 ,
:« . 99 » . , S- , , . , , , , , . , , . , S- « » 273 . , , 274, , «S- , 1956 , . , . , ». . , , . 1932 . , – , . , ,– . . . , , » ( « , , 1/1000 ). . – . , , 1950, , , . – … . [ « – , . ] 275. » , :« »276. , , , . , : . , « , , », , . : . . , – , . – – , . ,– . . – 1940- , . 1970- , . , . , , , . – , . , . , , . – , : , . , , . – « » . , . ? 273 , , 15 274 ? 2000 . , 23 2000 . 275 . : Michio Kaku, Introduction to Superstrings and M-Theory (New York: Springer-Verlag, 1999), 276 . : Nigel Calder, The Key to the Universe (New York: Penguin Books, 1977), : PRESSI ( HERSON ) . 69. . 8.
:« . 100 » . – , . – . , . . . . , . , . , 1,167391 »278. , , -2)277. :« . 1/137,035997650 ( 10–5 ( , ). , « » , , , « » . : « , , ?» . , , . . S- , , , , , . . , , , , , – . . , , , – , , . . – – , , . « . 1016. ? , . ?.. ? , 10–33 , , ». : , . , . , . , , 3000 : , ( , , – , ). . – . , . , . : . , . – . . . , . , , , 279 . , , . , , . , , . 277 278 : P. J. Mohr and B. N. Taylor, «CODATA Recommended Values of the Fundamental Constants: 1998», Review of Modern Physics, . 1: 3. – . 279 Psychophysics of Music , 2- 72 (2000). . .: Kline, Mathematics and the Physical World , . (New York: Springer-Verlag, 1979), . 98–119. . 308–312; .: Juan Roederer, Introduction to the Physics and
:« . 101 » . . , , , . .( , , ). , . , , , . , , . – – . , . . . – : , . , . , – , , ,– , , . , . , , , . , . , . , , , , , , , . , ,– ? . , . – , , , . . , ? , . , , , . , : , . . , . : . . , , . , : , ,– . – . . . , , , , ( ) , . , – , . – . : , , . ? , . , – « , » – . . . . , , , , , : , , . – . , . , ,– , , . , : PRESSI ( HERSON ) ,
:« . 102 » , . . – , – , . , . . , , . . – , . , ,– . , . . , ( – , , , . ), , , , . 1985 . 280 ( – , , , – ). , , . , . , , 281. , , : . , . « , . », » . : . , . , , , . , . ., , , , , , , . . , . , . , , . 36. , . , , : [1 – (D – 2)/24]. : D , = 26. : D , . , , . . , , , , . , .( , , .) ; , . 50 % , , . . – , , , . – . , 280 P. Candelas et al., Nuclear Physics , B258 (1985), 281 , . 46. , , , . , , , . ( ), , , , , . ,
:« . 103 » , . : . , , « – ». , . , , , , . , . , . , , ; . , . . ,– … ? – . . . , , , , . 1971 , , , , , . , , , , . , . 282 ( ». , :« , ), . , . , , . « , ,– , ». , .– 1974283. . , . – , , . 10–13 , . – 10–33 , , . . ,– – . , – , , ! . , ? , – ,– , . , , , , . , . – . . . ( , , , ) , . « »: .« , »284, – . , . , , « »285 . – . « 282 Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire (CERN, 283 . ). – . , 23 284 , 30 2000 . 285 , 30 2000 . : PRESSI ( HERSON ) . 2000 .
:« . 104 » ,– , 1976 » 286 . .– , . , . – sans – , . , 1983 , W– Z- – . . , . . . . . – . , . , , 1979 . . – 1980- , . , « – » . , S- , , – , . , , . « , , . , , : . S- »287. , , , [ .« ] ,– .– . . . »288. . , – ). 1984- ( , , , . « , » . , . – . , , . , . . : . – . , – – , ( ) , . , . , . , . . . , :« , »289. , . . « , » 290 . XXI 286 . 287 , 13 288 . 289 . 290 , , , 15 2000 . 2000 . ». , , . : « , , ,
:« . 105 » , . 37. , 1990- . « » , , , , « » 291 . ( , , , .) , « . . » , – . , « » 292 . , . , : – , – – . ,– . 293. . , – , , . . . – . : « , »294. , 1970- – , . « , , :« »? , , , , , ». , , . , . , , , . . , , , . . , : , , . 295 , , , ». , , , , – : 1972- , « ? . , ? . , « , , »296. -72, , », « , , . . , , , . , , , , , . , , , .( 291 . .) : K. C. Cole, «How Faith in the Fringe Paid Off for One Scientist», « . 294 295 . », 17 1992 ., : Madhursee Mukerjee, «Explaining Everything», Scientific American ( , 22 (1922–2012) – , , , 292 Faye Flam, «The Quest for a Theory of Everything Hits Some Snags», Science , 6 293 . , 1999 ., . 1. . 1518. , 1996). 2000 . , 1972 . . 296 Alice Steinbach, «Physicist Edward Witten, on the Trail of Universal Truth», « : PRESSI ( HERSON ) – », 2 1995 ., .1 . .–
:« . 106 » . , , , . , . . ,– , , , , , . : , . , , , – « . , » . , , . 297 , » 298. , . , , . – , , . , – : ( , , . , , , : . , ) , , « » . 1995 . , . . , : ,– . , , , . , »299. :« . , 300, ). – – ( – , . , , – 2- . , . – , . : . , , : . . , , , – – . ( )– , , . – . – , « » »301. . , , «“ ” “ ” »302 – « , , , . , , , : 303. »( », 23 ), 19 1997 ., . 6. 1990 . 299 Mukerjee, «Explaining Everything». 300 : , . 301 Douglas M. Birch, «Universe’s Blueprint Doesn’t Come Easily», « 302 J. Madeline Nash, «Unfinished Symphony», « 303 », 31 1999 ., », 9 , , . 297 Jack Klaff, «Portrait: Is This the Cleverest Man in the World?», « ”, , . , 298 Judy Siegel-Itzkovitch, «The Martian», « “ 1998 ., .2 . . 83. .: Brian Greene, The Elegant Universe (New York: W. W. Norton & Co., 1999), . 13. ,
:« . 107 » – , ( ). . , 1974 : , – , , , ! . , – : , , . , , , , – . . , , , . – , , , . , , . , – : , , . – . , , ; , . , , , , : – , – , , . , » « – , ( , , ). , , , . , . . . . – , : , . . – . . ? , 1996 , : ( , , ) ; – , . , , , . , , . , , . – . – . 304 305 . . – , – , , . . , , , . 10–17 , 1 , » « , . , . . :« , , . . , , , »306. 304 «Discovering New Dimensions at LHC», CERN Courier ( , 2000). 305 P. Weiss, «Hunting for Higher Dimensions», Science News , 157, 306 John Schwarz, «Beyond Gauge Theories», : PRESSI ( HERSON ) . http://www.cerncourier.com. 8, 19 2000 . (hep-th/9807195), 1 . http://www.sciencenews.org. 1998 ., . 2. ,
:« . 108 » . . – « »? , – , , . : . . . . – , . ? , . ? ? – , ? « , , » , , , . . , , . , , . , , « . » – « »: ,« , , [ , XVII ». – , ]. , , , , , , . , , . ? – ? . , , , . , – – . , . , , , , , – , . , , , , . . , . , , , , , – , . , , , , . – ? , , ? – , , , – , . . , 2000 , . , , , , , , . , , ? . , WIEN-98 , , – , 1998 . , , – , ,
:« . 109 » , . . . – . : – ( , , – , , , , , – , ); ; , , , , ; – , , – , , ( , , ) ; ; , – , ; , , , , , , , , , – ; – ; , , , , , – , , ; – . , : – , ; »– , , , , : PRESSI ( HERSON ) , .